Niedobór żelaza podczas miesiączki

• Niedobór żelaza u kobiet: przyczyny 
• Zapotrzebowanie na żelazo u kobiet
• Niedobór żelaza u kobiet: objawy 
• Konsekwencje niedoboru żelaza
• Dostarczanie żelaza w diecie

W ciągu życia kobiety miesiączkują około pięćset razy. Za każdym razem tracą około 40 ml krwi, a tym samym również żelazo, które jest ważne dla naszego organizmu. Jeśli krwawienie menstruacyjne jest bardzo obfite lub długotrwałe, utrata żelaza może się zwiększyć. W ten sposób miesiączka może prowadzić do niedoboru żelaza. Z tego artykułu dowiesz się, jak rozpoznać niedobór żelaza i co można z tym zrobić. 

Żelazo jest niezbędnym minerałem, którego nasz organizm nie jest w stanie sam wytwarzać. Oznacza to, że musimy dostarczać go z zewnątrz. Zwykle odbywa się to poprzez dietę. Jeśli organizm przez długi czas nie otrzymuje wystarczającej ilości żelaza, może dojść do jego niedoboru. W Europie szczególnie narażone są na to kobiety w wieku rozrodczym – czyli te, które miesiączkują – oraz niemowlęta i małe dzieci w okresie wzrostu. 

Funkcje żelaza w organizmie 

Żelazo odgrywa kluczową rolę w wielu ważnych procesach metabolicznych zachodzących w organizmie. Do najważniejszych zadań należą: 

• transport tlenu w organizmie
• tworzenie czerwonych krwinek i hemoglobiny
• wspomaganie układu odpornościowego
• utrzymanie funkcji poznawczych (pamięć, koncentracja, wydajność umysłowa)
• wkład w metabolizm energetyczny.

Niedobór żelaza jest częstą chorobą wynikającą z niedoboru i dlatego powinien być monitorowany. 

Niedobór żelaza u kobiet: przyczyny 

Przyczyny niedoboru żelaza u kobiet są różnorodne. Niedokrwistość z niedoboru żelaza może mieć między innymi następujące przyczyny: 

• obfite krwawienie menstruacyjne
• dieta uboga w żelazo, np. w diecie wegańskiej lub wegetariańskiej
• ciąża i karmienie piersią
• choroby, które uniemożliwiają lub utrudniają wchłanianie żelaza
• wrodzony niedobór żelaza
• przyjmowanie niektórych leków. 

Często kilka czynników występuje jednocześnie, a ich przyczyny mogą wymagać konsultacji lekarskiej. 

Zapotrzebowanie na żelazo u kobiet

Kobiety potrzebują średnio ok. 15 mg żelaza dziennie. Zapotrzebowanie zależy od wieku i sytuacji życiowej. Portal zdrowotny Federalnego Ministerstwa Spraw Społecznych, Zdrowia, Opieki i Ochrony Konsumentów podaje następujące wartości referencyjne dla dziennego spożycia żelaza: 

• dziewczęta od 10. roku życia i kobiety, które miesiączkują: 15 mg
• kobiety w ciąży: 30 mg
• kobiety karmiące piersią: 20 mg
• kobiety, które nie miesiączkują/w okresie menopauzy: 10 mg 

Podczas normalnej miesiączki kobieta traci zazwyczaj od 2,5 do 40 mg żelaza. U kobiet z nadmiernie obfitymi miesiączkami (hypermenorrhoea) utrata żelaza może być większa i wymagać odpowiedniej kompensacji. 

Niedobór żelaza u kobiet: objawy 

Do najczęstszych objawów niedokrwistości z niedoboru żelaza mogą należeć: 

• zmęczenie, zawroty głowy, osłabienie
• bladość
• ograniczona wydajność
• trudności z koncentracją
• skrócenie oddechu i kołatanie serca.

Nasz wygląd zewnętrzny również może ucierpieć na skutek niedoboru żelaza: włosy mogą wypadać, paznokcie mogą stać się łamliwe, skóra może stać się szorstka, a kąciki ust mogą pękać. 

Jeśli masz jeden z tych objawów lub więcej z nich, udaj się do lekarza. Zazwyczaj zleca się wykonanie badania krwi, które umożliwia postawienie trafnej diagnozy. Jeśli rozpoznana zostanie niedokrwistość z niedoboru żelaza, zostaną przeprowadzone dalsze badania, aby znaleźć przyczynę niedostatecznego wchłaniania tego minerału. 

Konsekwencje niedoboru żelaza 

Obfite miesiączki są najczęstszą przyczyną niedoboru żelaza u kobiet. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są przedłużające się miesiączki trwające dłużej niż siedem dni (menorrhagia) oraz krótki cykl, w którym przerwa pomiędzy miesiączkami jest krótsza niż 24 dni (polymenorrhoea). 

Jeśli organizmowi dostarczana jest zbyt mała ilość żelaza, zawsze w pierwszej kolejności wykorzystuje on swoje rezerwy. Kiedy te rezerwy zostaną wyczerpane, mogą wystąpić problemy z ważnymi procesami metabolicznymi w organizmie: w pewnych okolicznościach może dojść do anemii i niedostatecznego zaopatrzenia poszczególnych organów w tlen. 

Jeśli masz jeden z tych objawów lub więcej z nich, udaj się do lekarza. Zazwyczaj zleca się wykonanie badania krwi, które umożliwia postawienie trafnej diagnozy. Jeśli rozpoznana zostanie niedokrwistość z niedoboru żelaza, zostaną przeprowadzone dalsze badania, aby znaleźć przyczynę niedostatecznego wchłaniania tego minerału.

Dostarczanie żelaza w diecie 

Zwykle dieta sama w sobie nie wystarcza, by w pełni zrekompensować niedobór żelaza wynikający z miesiączki. Jednak odpowiednia, bogata w żelazo, dieta może pomóc w uzupełnianiu braków. 

Wśród produktów zawierających żelazo można wymienić mięso, ryby, orzechy, rośliny strączkowe, siemię lniane, borówki, suszone morele. 

Pokarmy zawierające witaminę C mogą ułatwić organizmowi wchłanianie żelaza. Dlatego warto łączyć produkty bogate w żelazo z owocami (pomarańcze, truskawki, kiwi) i warzywami (kiełki, np. lucerny, kapusty, brokuły czy kalarepa). 

Uwaga! Niektóre pokarmy i napoje mogą utrudniać wchłanianie żelaza, jeśli są spożywane jednocześnie lub krótko po jedzeniu bogatym w żelazo. Należą do nich herbata, kawa, czerwone wino, ryż i mleko.