Wszystko, co musisz wiedzieć o gorączce u niemowląt
© Denis Shevchuk, Getty Images
Gorączka u niemowląt może być niepokojąca. Jednak dzięki odpowiedniej wiedzy i kilku pomocnym wskazówkom często można skutecznie poradzić sobie z tą sytuacją. W tym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje i porady dotyczące gorączki u niemowląt. Wyjaśniamy, kiedy można mówić o gorączce, kiedy należy zastosować leki i kiedy powinno się zabrać dziecko do specjalisty. Ponadto tłumaczymy, czym są drgawki gorączkowe, które mogą wystąpić w przypadku gwałtownego wzrostu temperatury.
Kiedy mówimy o gorączce u niemowląt?
O gorączce u noworodków i niemowląt mówi się, gdy temperatura ich ciała wynosi co najmniej 38,5°C (38°C u noworodków w pierwszych trzech miesiącach życia). Temperaturę pomiędzy 37,6°C a 38,4°C określa się jako podwyższoną. Gorączka jest naturalną reakcją organizmu na infekcje i pomaga zwalczać patogeny. Nie jest ona chorobą samą w sobie, a jedynie objawem.
Dzieci różnie reagują na gorączkę – im są młodsze, tym trudniej zidentyfikować jej objawy. Niemowlęta mogą na przykład nie mieć apetytu, wyglądać blado lub płakać. U starszych dzieci oznaką gorączki mogą być szkliste oczy, zwiększona potliwość lub ból głowy. Niektóre dzieci przy temperaturze ciała powyżej 39°C mogą wciąż się bawić, podczas gdy inne stają się apatyczne już przy 38°C. Pierwszym odruchowym sposobem sprawdzenia, czy temperatura ciała wzrosła, jest dotknięcie czoła dziecka. Nie zastępuje to jednak dokładnego pomiaru termometrem!
Jak mierzyć temperaturę?
Przy wyborze odpowiedniego termometru należy wziąć pod uwagę kilka kwestii. W pierwszym roku życia dziecka zalecamy stosowanie standardowego termometru elektronicznego, który mierzy temperaturę w odbycie. U dziecka powyżej pierwszego roku życia można również dokonywać pomiarów temperatury w uchu za pomocą termometru dousznego. Wraz z wiekiem dziecka termometr doodbytniczy może okazać się niekomfortowy. W przypadku termometru dousznego zaleca się pomiar każdego ucha i przyjęcie wyższego odczytu.
W domowej apteczce zawsze powinien znajdować się standardowy termometr elektroniczny i termometr douszny. Elektroniczne termometry tradycyjne i czołowe są często niedokładne, a przez to niewiarygodne. Nie używaj starych termometrów rtęciowych! W wyniku ich uszkodzenia może dojść do uwolnienia toksycznego metalu ciężkiego.
Co należy zrobić w przypadku gorączki?
- Zachowanie spokoju: Nieznacznie podwyższona temperatura często nie jest powodem do niepokoju. Podawaj dziecku dużo płynów, aby zapobiec jego odwodnieniu, i upewnij się, że wystarczająco dużo odpoczywa.
- Regularne mierzenie temperatury: Używaj odpowiedniego termometru cyfrowego do regularnego monitorowania temperatury ciała. Jeśli dziecko w pierwszych trzech miesiącach życia ma gorączkę powyżej 38°C lub w wieku od pierwszego roku życia ma powyżej 38,5°C lub jeśli gorączka utrzymuje się dłużej niż 24 godziny, należy skonsultować się z lekarzem.
- Picie dużej ilości płynów: Dzieci z gorączką mają większe zapotrzebowanie na płyny. Dlatego upewnij się, że dziecko pije wystarczająco dużo, i regularnie podawaj mu płyny.
- Zbijanie lekkiej gorączki: Często zaleca się stosowanie okładów na łydki, odradzamy jednak tę metodę u niemowląt! Dopiero u dzieci od pierwszego roku życia można stosować letnie okłady na nóżki. Należy to robić tylko wtedy, gdy nóżki są rozgrzane. W przeciwnym razie temperatura może wzrosnąć. Zawsze używaj letniej, a nie zimnej wody i stosuj okłady przez maksymalnie 10-15 minut.
- Gorączka u ząbkujących dzieci: Dzieci podczas ząbkowania często mają lekką gorączkę. Nie jest to jednak spowodowane ząbkowaniem jako takim, ale faktem, że układ odpornościowy jest w tym czasie nieco osłabiony. Ciągłe gryzienie różnych przedmiotów może też sprawić, że dziecko będzie bardziej podatne na infekcje. Wszystko, co musisz wiedzieć o ząbkowaniu i o tym, jak możesz w tym czasie wesprzeć swoje dziecko, znajdziesz w naszych poradnikach.
- Czy można kąpać gorączkujące niemowlę? Podobnie jak w przypadku okładów na łydki niemowlęta są zbyt małe, aby można było obniżyć ich temperaturę poprzez kąpiel. Letnia kąpiel może obniżyć gorączkę u starszych dzieci.
Leki na gorączkę
Kiedy należy podać gorączkującemu niemowlęciu leki? Przede wszystkim trzeba monitorować zachowanie dziecka – czy bardzo cierpi i prawie nie je ani nie pije, a może bawi się radośnie i nie daje niczego po sobie poznać? Temperaturę powyżej 40°C trzeba jednak zawsze zbijać! Temperatura powyżej 41,5°C stanowi zagrożenie dla życia i należy wezwać pogotowie ratunkowe. Oprócz termometru elektronicznego drugą niezbędną rzeczą, jaką należy mieć w apteczce, jest lek przeciwgorączkowy dostosowany do wieku i wagi dziecka. Dawkowanie należy zawsze wcześniej omówić z pediatrą. Czopki są najlepszym rozwiązaniem w przypadku niemowląt i małych dzieci, ponieważ maluchy w tym wieku nie potrafią połykać tabletek, a syrop przeciwgorączkowy jest czasami trudny do podania.
Jak stosować czopki? Najpierw wsuwa się tępą część, aby końcówka dobrze pasowała do równie spiczastego kształtu odbytnicy. W ten sposób czopek lepiej utrzymuje się w jelicie, nie wysuwa się, a substancja czynna może zostać wchłonięta. Wcześniej należy natłuścić przednią część czopka lub użyć kremu. Dziecko powinno leżeć w zrelaksowanej pozycji na wznak. Czopek należy włożyć na głębokość maksymalnie 1-2 cm.
Dla niemowląt i małych dzieci (od trzeciego miesiąca życia) odpowiednie są czopki zawierające paracetamol i ibuprofen. Starsze dzieci mogą przyjmować syropy i tabletki. Niemowlętom i dzieciom nie należy podawać ASA (kwasu acetylosalicylowego), ponieważ istnieje małe ryzyko niebezpiecznych powikłań.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Podjęcie decyzji o tym, kiedy udać się do gabinetu pediatry, jest dla wielu rodziców trudne. Dla ułatwienia przygotowaliśmy listę czerwonych flag, które sygnalizują, kiedy zdecydowanie należy udać się do pediatry.
- W przypadku noworodków i niemowląt w wieku do trzech miesięcy życia – należy udać się do lekarza, jeśli temperatura przekracza 38°C.
- W przypadku niemowląt w pierwszym roku życia – jeśli temperatura przekracza 38,5°C.
W przypadku dziecka w każdym wieku należy udać się do pediatry, jeśli:
- ma temperaturę powyżej 39,5°C,
- gorączka utrzymuje się dłużej niż dwa dni,
- nie pije przez dłuższy czas,
- dodatkowo występują wymioty i biegunka,
- pojawi się dezorientacja lub utrata przytomności,
- odczuwa silny ból szyi i stawów,
- wystąpią drgawki gorączkowe,
- gorączki nie można zbić odpowiednimi lekami,
- nadal źle się czuje pomimo zbicia temperatury,
- ma osłabiony układ odpornościowy.
Wyjątek: drgawki gorączkowe
Rzadkim, zwykle nieszkodliwym powikłaniem gorączki są drgawki gorączkowe. Z reguły występują one u dzieci w wieku od szóstego miesiąca życia do sześciu lat. Podczas nagłego, bardzo szybkiego wzrostu temperatury u dziecka dochodzi do napadu padaczkowego. Ma ono nieruchomy wzrok, nie reaguje i drży. Napad trwa zwykle krócej niż pięć minut.
Drgawki gorączkowe wyglądają nieprzyjemnie, ale zazwyczaj są niegroźne. Po pierwszym napadzie drgawek gorączkowych należy udać się do lekarza, aby wykluczyć inne przyczyny drgawek, można też wezwać pogotowie ratunkowe. Jeśli masz taką możliwość, nagraj atak za pomocą telefonu. Pomoże to lekarzowi w dokonaniu oceny sytuacji. Staraj się zachować spokój. Podczas napadu delikatnie połóż dziecko tak, aby nie mogło zrobić sobie krzywdy. Nie próbuj dotykać ust dziecka, aby nie połknęło języka. Po wizycie w przychodni/szpitalu otrzymasz lek doraźny na wypadek kolejnego ataku drgawek..
Podsumowanie
Gorączka u niemowląt jest często oznaką walki organizmu z infekcją. Jeśli zapewnisz dziecku odpoczynek, wystarczającą ilość płynów i właściwą opiekę, w większości przypadków skutecznie opanujesz gorączkę. Jeśli masz wątpliwości lub wystąpią poważne objawy, nie wahaj się skonsultować z lekarzem!
Mamy nadzieję, że te wskazówki pomogą Ci lepiej radzić sobie z gorączką u dziecka. Życzymy Twojemu maluchowi szybkiego powrotu do zdrowia!