Produkty zakazane w ciąży

Dlaczego niektóre produkty spożywcze są zakazane?

Ciąża kosztuje organizm wiele energii i może osłabiać układ odpornościowy przyszłych matek, czyniąc go bardziej podatnym na infekcje, bakterie i wirusy. Aby nie zagrażać dobru dziecka lub własnemu, kobiety w ciąży powinny unikać pokarmów, które mogą przenosić patogeny, np. Listerię, pierwotniaki Toxoplasma gondii czy Salmonellę.

Więcej informacji o poszczególnych produktach spożywczych

• Kiełbasa (pasztetowa) + mięso
• Ser
• Ryby
• Owoce + warzywa
• Napoje
• Desery + słodycze

Kiełbasa i mięso w czasie ciąży

Mięso dostarcza cenne dla kobiet w ciąży żelazo, dlatego często zaleca włączenie go do diety. Zawsze należy upewnić się, że wnętrze mięsa zostało wystarczająco  ugotowane (przez co najmniej dwie minuty w temp. powyżej 70°C), usmażone lub upieczone lub że dany rodzaj kiełbasy został wystarczająco podgrzany podczas procesu produkcyjnego. Surowa lub niedogotowana kiełbasa i produkty mięsne są zabronione ze względu na możliwą obecność patogenów toksoplazmozy, Listerii lub innych. Jeśli dojdzie do zakażenia matki, zarazki staną się niebezpieczne także dla dziecka. 

Mięso wędzone i suszone na powietrzu, np. salami, szynka serrano lub parmeńska, również należą do kategorii mięsa surowego, którego kobiety w ciąży powinny unikać. Ze względu na proces dojrzewania, mięsa tego typu mają bardzo niską zawartość wody, co utrudnia namnażanie się patogenów. Prawdopodobieństwo występowania patogenów toksoplazmozy lub Listerii jest mniejsze, ale nie można go wykluczyć. Tylko gotowane wędliny lub peklowane wyroby mięsne, poddane obróbce cieplnej, z pewnością nie zawierają tych patogenów. Salami na pizzy także nie jest szkodliwe, gdyż wysokie temperatury podczas pieczenia w piekarniku zabijają wszelkie szkodliwe bakterie.

Kiełbasy i produkty mięsne, które kobiety w ciąży mogą bezpiecznie jeść:

• kiełbasy parzone: kiełbaski wiedeńskie, frankfurterki, kiełbasa biała, kiełbasa parówkowa, szynka piwna, kiełbasa piwna, kiełbasa serowa, wędzona kiełbasa, serdelki, kiełbasa myśliwska, kiełbasa liońska, kiełbasa żółta, mortadela, pasztet, 
• kiełbasy gotowane: pasztetowa, kiełbasy czarne, kiełbasa w galarecie, peklowana wołowina, kaszanka, salceson, salceson z czarnymi ozorkami, 
• gotowane mięsne produkty peklowane: szynka gotowana, gotowany schab peklowany. 

Kiełbasy i produkty mięsne, z których kobiety w ciąży powinny zrezygnować:

• surowe i niedogotowane mięso: mięso mielone, metka, carpaccio, tatar, 
• kiełbasy surowe: wędlina do smarowania, salami, kiełbasa sucha, serwolatka, turyńskie serdelki, 
• surowe mięsne produkty peklowane: surowy schab peklowany, szynka szwarcwaldzka, szynka serrano, szynka parmeńska, baleron, szynka orzechowa, szynka z łososia, boczek wędzony, boczek, mięso wędzone. 

Jeśli przyszła mama chorowała na toksoplazmozę przed ciążą, wytworzyła już przeciwciała i jest odporna na tę chorobę. Test na toksoplazmozę wykonany na początku ciąży pokaże obecność przeciwciał. Kobiety, które uzyskały wynik pozytywny, nie muszą obawiać się ponownego zakażenia toksoplazmozą, ale nie powinny spożywać surowej lub niedogotowanej kiełbasy i wyrobów mięsnych, ponieważ mogą one również zawierać listerię lub inne patogeny. 

Podroby

Podroby mogą zawierać wyższe stężenie szkodliwych substancji, więc w czasie ciąży należy ich unikać. Należy też zachować szczególną ostrożność przy spożywaniu wątróbki, aby zapobiec  przedawkowaniu witaminy A, które mogłoby zaszkodzić dziecku.  

Wątróbka w małych ilościach jest nieszkodliwa, ale ciężarne kobiety powinny unikać pasztetu z wątróbki. Przyszłe mamy mogą natomiast spokojnie częstować się świeżo pokrojoną pasztetową. Należy ona bowiem do tak zwanych kiełbas parzonych, czyli do podgrzewanych produktów mięsnych i zawiera tylko niewielkie ilości wątróbki oraz względnie niewielkie ilości witaminy A. 

Sery

W okresie ciąży zaleca się spożywanie sera, ponieważ jest on ważnym źródłem białka oraz minerałów np. wapnia i magnezu. Jednak nie wszystkie rodzaje serów i produktów mlecznych mogą być bezpiecznie spożywane w czasie ciąży. Zaleca się ostrożność przy serach z mleka surowego − produktu, który podczas przetwarzania jest podgrzewany maksymalnie do 40°C. Nie wszystkie patogeny w mleku są zabijane w tej temperaturze, dlatego ser z mleka surowego może zawierać bakterie np. Listerię czy Salmonellę. Wyjątkiem jest twardy ser z surowego mleka. Ze względu na długi czas dojrzewania, zawartość wody jest tak niska, a zawartość soli tak wysoka, że ​​zwykle ser ten nie zawiera już żadnych groźnych zarazków. 

Spożywanie sera z pasteryzowanego i podgrzewanego mleka jest bezpieczne dla kobiet w ciąży, jednak Listeria może osiedlać się na skórce tych rodzajów sera. Dlatego kobiety w ciąży powinny zawsze odcinać skórki. Ser z czerwoną mazią, ser z kwaśnego mleka, ser pleśniowy niebieski i biały oraz ser z otwartych pojemników również mogą zawierać Listerię i dlatego kobiety w ciąży powinny ich unikać.

Rodzaje serów, które można spożywać w czasie ciąży:

• ser twardy i miękki z mleka pasteryzowanego, ale bez skórki: Gouda, ser maślany, Leerdammer, ser tylżycki, ser edamski, Cheddar, Brie, Camembert, 
• ser twardy (ewentualnie również produkt z surowego mleka), bez skórki: Parmezan, Emmentaler, ser górski, 
• ser gotowany, ser topiony, 
• pieczony Camembert, ser z piekarnika, serowe fondue, raclette, 
• przemysłowo pakowany ser biały lub ser marynowany: feta, ser owczy, twaróg, mascarpone, mozzarella, ricotta. 

Rodzaje serów, których należy unikać w czasie ciąży:

• ser twardy i miękki z surowego mleka: Camembert, Brie, Roquefort, 
• ser miękki z czerwoną mazią: Esrom, ser harceński, ser limburski, Munster, Romadur, 
• ser z kwaśnego mleka: ser harceński, ser ręcznie wyciskany, ser moguncki, twarożek ołomuniecki, Spitzkäse, paluszki serowe, 
• gotowy tarty ser, 
• marynowany ser biały lub z otwartych pojemników: feta, ser owczy, twaróg, mascarpone, mozzarella, ricotta, 
• biały ser pleśniowy: Camembert, Chèvre, Brie, Cambozola, Chaumes, Pont-l'Évêque, Prince Jean, Taleggio, Vacherin Fribourgeois, 
• niebieski ser pleśniowy: Gorgonzola, Roquefort, bawarski ser pleśniowy, Bergader, Bleu d'Auvergne, Danablu, Romano, Roncal, Stilton, Tomme.

Ryby

Ryby powinny być stałym elementem jadłospisu kobiet w ciąży. Są zdrowe i dostarczają wiele cennych składników odżywczych, np. kwasy tłuszczowe omega-3, witaminę D, cynk i jod. Specjaliści zalecają kobietom w ciąży spożywanie ryb dwa razy w tygodniu. Najlepszy wybór stanowią ryby morskie bogate w tłuszcze, np. łosoś, makrela czy śledź. Każda ryba − świeża czy mrożona – musi być dobrze ugotowana, zanim trafi na talerz. Podobnie jak w przypadku produktów z surowego mleka i niegotowanych produktów mięsnych również w przypadku surowych lub niedogotowanych ryb istnieje ryzyko zakażenia listeriozą.

Ryby dozwolone w ciąży:

• ryby gotowane, gotowane na parze lub smażone,
• owoce morza gotowane, gotowane na parze lub smażone,
• konserwy rybne: śledź smażony lub śledź w sosie pomidorowym.

Ryby zakazane w czasie ciąży:

• surowe ryby: rybne sushi, sashimi, rybne carpaccio,
• surowe owoce morza: ostrygi, kawior, krewetki,
• solone, wędzone lub marynowane ryby: łosoś wędzony, pstrąg wędzony, węgorz wędzony, filet z wędzonego kolenia, śledź w śmietanie, rolmops lub matias.

Przeczytaj więcej o zbilansowanej diecie w ciąży oraz o tym, jakie witaminy są dobre dla Ciebie i Twojego maleństwa w tym czasie.

Owoce i warzywa

Przed dodaniem rzodkiewki do sałatki lub rukoli do makaronu, dokładnie umyj warzywa. Upewnij się, że świeże liście są dobrze opłukane, szczególnie w przypadku bogatego w kwas foliowy szpinaku. Owoce i warzywa wystarczy umyć pod zimną, bieżącą wodą, lekko pocierając skórkę. Stosowanie ciepłej lub gorącej wody nie jest konieczne. Zanim przygotujesz jedzenie, zawsze dokładnie umyj ręce.

Napoje w ciąży

Kobiety w ciąży powinny całkowicie powstrzymać się od alkoholu – na wszystkich etapach ciąży. Równie toksyczne są papierosy. Dozwolona jest kawa, jednak z umiarem. Pobudzająca kofeina przechodzi do dziecka poprzez łożysko i w ten sposób stymuluje jego metabolizm i tętno. Nadmierne ilości mogą sprawić, że dziecko będzie niespokojne. Ponieważ cola, yerba mate czy napoje energetyczne także zawierają kofeinę, ich również nie należy spożywać w dużej ilości. 

Desery i słodycze

Jeśli jesteś w ciąży, nie musisz automatycznie rezygnować ze słodyczy. Po prostu kieruj się rozsądkiem i wybieraj słodkości niezawierające zakazanych składników, np. surowych jajek. 

Przyszłe mamy powinny uważać na desery, takie jak tiramisu, mus czekoladowy i kogel-mogel. Te potrawy są tradycyjnie przygotowywane z surowych jaj i ich spożywanie zwiększa ryzyko infekcji i np. zarażenia Salmonellą. Jeśli absolutnie nie możesz obejść się bez tiramisu, możesz znaleźć w sieci alternatywne przepisy, które nie zawierają ani alkoholu, ani jajek. 
 
Należy też zachować ostrożność w przypadku gotowych ciast i przekąsek z nadzieniem, które nie zostało upieczone (np. krem, śmietana). Dozwolone jest ciasto czekoladowe, nawet z płynnym środkiem. Jego nadzienie nie jest do końca upieczone, ale bakterie giną już w temp. 70°C.  

Lukrecja i jej słona wersja (salmiakki) to także smakołyki, z których w czasie ciąży powinno się zrezygnować. Fińskie badania pokazują, że korzeń lukrecji ma wpływ na rozwój dzieci. Wystarczy jeden gram lukrecji tygodniowo, aby łożysko matki stało się przepuszczalne dla hormonu stresu, kortyzolu, co prowadzi do zwiększenia poziomu tego hormonu u dzieci po ich narodzeniu.

Jedzenie w ciąży – dodatkowe wskazówki  

• Higiena w kuchni
• Jedzenie poza domem

Higiena w kuchni

W trakcie ciąży wszyscy domownicy powinni być bardzo pedantyczni w kwestii zachowania czystości w kuchni. 

Należy unikać dotykania surowych ryb lub mięsa – zwłaszcza surowego drobiu. Mielona wieprzowina, surowe mięso na pieczeń lub niepoddane obróbce cieplnej steki również stanowią potencjalne źródła zagrożenia. Zarazki mogą przeniknąć nawet poprzez najmniejsze rany otwarte na dłoniach, na przykład uszkodzone paznokcie lub małe skaleczenia. Ponieważ nie można myć rąk w temperaturze 60°C, istnieje ryzyko, że patogeny pozostaną na powierzchni skóry przez długi czas i ostatecznie dostaną się do ust. Jeśli nie chcesz ryzykować, możesz nosić rękawiczki. 

 
Po gotowaniu wszystkie przybory kuchenne, które miały kontakt z surową rybą lub mięsem, należy umyć w tak gorącej wodzie, jak to tylko możliwe. Zawsze pierz ręczniki kuchenne w 60°C. Niebezpieczeństwo stwarzają również ścierki używane do czyszczenia powierzchni. One również muszą być prane w 60°C.

Jedzenie poza domem

Wizyta w restauracji może budzić niepokój, ponieważ nigdy nie wiadomo na 100%, jak danie zostało przygotowane. Czy zachowano wysokie standardy higieny? Czy użyto niewskazanych w ciąży składników? 

Większość restauracji oferuje menu, w którym również przyszłe mamy znajdą coś pysznego.  Upewnij się u kelnera, że jedzenie jest świeżo przygotowane. Unikaj sałatek, marynowanego sera czy antipasti z otwartych ekspozytorów lub pojemników, a także bułek i kanapek zza lady. Jeśli masz najmniejsze wątpliwości odnośnie do swojego zamówienia, zrezygnuj z posiłku.