Czop śluzowy – tarcza ochronna dla matki i dziecka

• Czym jest czop śluzowy i w jaki sposób powstaje?
• W jaki sposób i dlaczego czop śluzowy odchodzi przed porodem?
• Jak wygląda czop śluzowy?
• Odejście czopu śluzowego
• Podsumowanie

Okres ciąży, zwłaszcza pierwszej, jest niezwykle ekscytujący oraz pouczający. Nie tylko poznajesz swoje ciało, ale także spotykasz się z pojęciami, z którymi nigdy wcześniej nie miałaś do czynienia. Czop śluzowy jest jednym z nich. Do czego właściwie służy czop śluzowy? Jak powstaje? I co dzieje się, kiedy odchodzi? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania dotyczące czopu śluzowego w ciąży.

Czym jest czop śluzowy i w jaki sposób powstaje?

U każdej kobiety w wieku rozrodczym, także niebędącej w ciąży, w okolicy szyjki macicy powstaje śluz szyjkowy. Wydzielina ta tworzy u wejścia do kanału szyjki macicy czop Kristellera. Nazwa pochodzi od nazwiska ginekologa Samuela Kristellera. Czop śluzowy chroni macicę przed patogenami również wtedy, gdy kobieta nie jest w ciąży.  

Produkcja śluzu jest regulowana przez hormony i dostosowuje się do cyklu. W okolicach owulacji wydzielina staje się rzadsza i bardziej przepuszczalna dla plemników. 

Po zapłodnieniu i zagnieżdżeniu komórki jajowej śluz gęstnieje i zamyka szyjkę macicy w dolnym odcinku jej kanału. Pochyłe fałdy błony śluzowej szyjki macicy zapewniają, że czop śluzowy jest mocno osadzony.

Za co w czasie ciąży odpowiada czop śluzowy?

Czop śluzowy zapobiega przedostawaniu się bakterii i zarazków z pochwy do macicy oraz chroni matkę i dziecko przed infekcjami. Ze względu na swoją lepkość i wytrzymałość czop śluzowy działa również stabilizująco na macicę i może zmniejszyć ryzyko przedwczesnego porodu.

W jaki sposób i dlaczego czop śluzowy odchodzi przed porodem?

Gdy tylko dziecko jest gotowe do narodzin zwykle wsuwa się głębiej w miednicę, a ciało matki produkuje więcej prostaglandyn. Hormony te zmiękczają tkankę szyjki macicy, powodując, że wcześniej osadzony czop śluzowy odchodzi w ramach przygotowania do porodu. Zwykle dzieje się to pod koniec ciąży, między 38. a 42. tygodniem. 

To, w jaki dokładnie sposób kobieta doświadcza odejścia czopu śluzowego, jest dla każdej ciężarnej tak samo wyjątkowe, jak cała ciąża i doświadczenie porodowe. Często czop śluzowy zostaje wydalony w całości, ale może również stopniowo odchodzić, kawałek po kawałku, i wtedy przypomina normalną wydzielinę z pochwy w czasie ciąży. Nawet jeśli odchodzi w całości, często zdarza się to podczas korzystania z toalety lub pod prysznicem i przyszła mama nawet nie zdaje sobie z tego sprawy.

Jak wygląda czop śluzowy?

Odchodzący czop śluzowy pojawia się zwykle jako biała, jasnoróżowa lub nawet czerwono-brązowa mieszanina śluzu i krwi. Konsystencja czopu śluzowego i jego kolor mogą być różne, w zależności od kobiety. Większość kobiet w ciąży zauważa u siebie galaretowaty, gęsty, grudkowaty śluz. Drobne ślady krwi w czopie to znak, że szyjka macicy już powoli się otwiera. Ponieważ wtedy naczynia krwionośne pękają i prowadzą do krwawienia, które miesza się z czopem śluzowym. Takie krwawienie z szyjki macicy jest całkowicie normalne i nie jest powodem do niepokoju. 

Jeśli jednak zauważysz obfite krwawienie z dużą ilością jasnoczerwonej, świeżej krwi, nie oznacza to odejścia czopu śluzowego, ale może być skutkiem przedwczesnego odklejenia łożyska. W takim przypadku natychmiast skonsultuj się z lekarzem, aby wykluczyć jakiekolwiek zagrożenie dla Ciebie i Twojego dziecka.

Wydzielina w czasie ciąży

Chociaż czop śluzowy zamyka szyjkę macicy podczas ciąży, kobiety nadal wytwarzają wydzielinę śluzową. W czasie ciąży ze względu na wzrost żeńskich hormonów płciowych, estrogenu i progesteronu, wydzieliny jest więcej. U kobiet w ciąży białokremowe plamienia nie są rzadkością i nie są oznaką przedwczesnego odejścia czopu śluzowego.

Odejście czopu śluzowego

Odejście czopu śluzowego jest pierwszą oznaką zbliżającego się porodu i zazwyczaj nie jest ono jeszcze powodem, aby od razu jechać do szpitala. To, kiedy poród faktycznie się zaczyna, zawsze zależy od skurczów. 

Jeśli bezpośrednio po odejściu czopu śluzowego w regularnych odstępach czasu występują silne skurcze, które otwierają szyjkę macicy, powinnaś udać się do szpitala. Jednak w przypadku niektórych kobiet od momentu odejścia czopu śluzowego do porodu może upłynąć kilka dni lub nawet tygodni. Jeśli po odejściu czopu śluzowego nie odczuwasz bólu (odejście samo w sobie nie jest bolesne), rwania, rozpoczynających się skurczów, to zwykle jest to znak, że poród jeszcze się nie zbliża. 

Poród jest również możliwy bez odejścia czopu śluzowego. U niektórych ciężarnych odchodzi on dopiero w fazie rozwierania poprzez bóle porodowe lub nawet na późniejszym etapie porodu. Jeżeli czop śluzowy odszedł, a nadal nie odczuwasz skurczów, powinnaś zachować spokój.

Jak wysokie jest ryzyko infekcji bez czopu śluzowego?

Nawet jeśli czop śluzowy odejdzie przed 38. tygodniem ciąży, nie musisz się martwić. Twoje hormony są w stanie na nowo wyprodukować ochronny śluz. I nawet jeśli nie zregeneruje się on w późnej fazie ciąży, dziecko jest chronione przed patogenami i infekcjami przez worek owodniowy. Czop śluzowy dla nienarodzonego dziecka jest drugą tarczą ochronną. Jeśli przedwcześnie odszedł i nie chcesz ryzykować infekcji, powinnaś unikać stosunków seksualnych. Nie zaleca się również pływania w basenach i kąpieliskach.

Podsumowanie

Co powinnaś wiedzieć o czopie śluzowym?

• Nawet u kobiet niebędących w ciąży z wydzieliny gruczołów wokół szyjki macicy tworzy się czop śluzowy. 
• Czop śluzowy zapobiega przedostawaniu się drobnoustrojów i bakterii do pochwy. 
• Podczas ciąży śluz staje się gęstszy i uszczelnia szyjkę macicy. 
• Czop śluzowy chroni matkę i dziecko przed infekcjami. 
• Czop śluzowy zwykle odchodzi między 38. a 42. tygodniem ciąży. 
• Każdy czop śluzowy jest inny – może mieć różne kolory (biały, jasnoróżowy, czerwonobrązowy) i konsystencję (galaretowatą, gęstą, grudkowatą), w zależności od kobiety. 
• Odejście czopu śluzowego jest pierwszą oznaką zbliżającego się porodu, jednak właściwy poród rozpoczyna się dopiero od skurczów. 
• Nawet jeżeli czop śluzowy odejdzie przed 38. tygodniem ciąży, dziecko w macicy nadal jest chronione przez worek owodniowy.