Pierwsze objawy ciąży

Dowiedz się więcej o objawach ciąży

• Podział objawów ciąży
• Niepewne objawy ciąży w pierwszych kilku tygodniach
• Pozostałe niepewne objawy ciąży
• PMS czy ciąża? 
• Prawdopodobne objawy ciąży
• Pewne objawy ciąży
• Niepokojące objawy ciąży
• Jak powstają objawy?
• Brak objawów
• Porady przy typowych objawach
• Zmniejszenie objawów
• Dziennik ciąży

Podział objawów ciąży

Oprócz braku miesiączki, porannych nudności i zachcianek na ogórki kiszone z kremem czekoladowym istnieją bardzo subtelne objawy ciąży, które można zauważyć tuż po zapłodnieniu. Niektóre kobiety są świadome tych zmian, dla innych to po prostu wahania nastroju. Zakres objawów jest szczególnie szeroki w pierwszym trymestrze ciąży. Ich podział ułatwia kobietom określenie własnej sytuacji: 

• Niepewne oznaki ciąży opierają się wyłącznie na odczuciach kobiety i nie są jednoznacznym objawem ciąży. Różnią się one w zależności od kobiety. 
• Prawdopodobne objawy ciąży można stwierdzić na podstawie badań ginekologicznych lub ustalając istotne informacje medyczne. Nawet jeśli objawy czasami bardzo wyraźnie sugerują ciążę, są określane jako „prawdopodobne”, a nie „pewne”. 
• Pewne objawy ciąży są medycznie wykrywalnymi sygnałami, które pochodzą bezpośrednio od dziecka i wyraźnie potwierdzają ciążę. 

Wskazówka: Klasyfikacja objawów ciąży nie opiera się na momencie, w którym objawy występują w czasie ciąży. Linea negra lub test ciążowy z medycznego punktu widzenia nie są „pewnymi objawami ciąży”, ponieważ nie pochodzą one od dziecka – mogą jednak być bardzo wyraźnymi wskazówkami.

Niepewne objawy ciąży w pierwszych kilku tygodniach

Najwcześniejszym możliwym objawem ciąży jest tak zwany ból implantacyjny 5 do 10 dni po zapłodnieniu. Może on wystąpić, gdy zapłodniona komórka jajowa przyczepia się do błony śluzowej macicy. Ból objawia się w postaci kłucia lub ciągnięcia w brzuchu. Postrzeganie implantacji jest bardzo różne. Niektóre kobiety potrafią precyzyjnie opisać różnice między bólem implantacyjnym a zwykłym bólem menstruacyjnym, a inne mylą je ze sobą. 

Bólowi może towarzyszyć plamienie implementacyjne. Około 4. tc zazwyczaj można łatwo odróżnić je od krwawienia miesiączkowego, ze względu na jego jasną barwę i małą intensywność. Wiele kobiet uważa jednak plamienie implantacyjne za przedwczesną miesiączkę i nie wie, że jest w ciąży. Oprócz krwawienia również zwiększona ilość wydzieliny z pochwy może wskazywać na ciążę. Obie te wydzieliny z pochwy są typowymi objawami ciąży i są nieszkodliwe. 

Wskazówka: Obliczanie tygodni ciąży (tc) uzależnione jest od cyklu, który rozpoczyna się pierwszego dnia Twojej miesiączki. U większości kobiet cykl trwa średnio 28 dni, przy czym owulacja przypada na około 14. dzień. Dzień owulacji i dni bezpośrednio go poprzedzające należą do najbardziej płodnego okresu w cyklu kobiety. Aby ułatwić obliczanie tygodni ciąży i terminu porodu, jako punkt wyjścia zazwyczaj wybierany jest pierwszy dzień miesiączki – nawet jeśli w tym momencie kobieta nie była jeszcze w ciąży. Dlatego informacje o tygodniach ciąży są umowne. Obliczenia są odpowiednio dostosowywane u kobiet z krótszym lub dłuższym cyklem. Moment zajścia w ciążę można jeszcze dokładniej określić za pomocą testu owulacyjnego.

Pozostałe niepewne objawy na początku ciąży

Pierwsze oznaki ciąży można zaobserwować również na piersiach. Już kilka dni po poczęciu można wyczuć napięcie w klatce piersiowej. Powiększone brodawki również są często dostrzeganym objawem. Szczególnie zróżnicowane są zmiany skórne. Niektóre przyszłe matki skarżą się na zwiększoną liczbę wyprysków, inne cieszą się promienną, gładką cerą. U wielu kobiet w okresie ciąży włosy i paznokcie rosną szybciej. 

Mogą również wystąpić inne objawy fizyczne, takie jak zwiększone parcie na pęcherz, wzdęcia, biegunka lub zaparcia, nudności i wymioty. Wiele kobiet na początku ciąży odczuwa zmęczenie i mimo wyczerpania miewa w nocy problemy z zaśnięciem. Zawroty i bóle głowy oraz wahania nastroju również są całkowicie normalne i nie są powodem do niepokoju. Do niepewnych objawów ciąży w pierwszych kilku tygodniach zaliczają się również zmiany apetytu oraz głód. Nawyki żywieniowe i upodobania kobiet w ciąży mogą czasami zmieniać się o 180 stopni. Kobiety nagle czują obrzydzenie do niektórych produktów spożywczych, mają nieznane im dotąd zachcianki lub wilczy apetyt. Panie, które dobrze znają swoje ciało i swoje preferencje, szybko zauważą tego typu zmiany. Wiele ciężarnych zauważa również roztargnienie i trudności z koncentracją. Tak zwana demencja ciążowa może wystąpić nie tylko w pierwszych tygodniach ciąży, ale może utrzymywać się przez cały jej okres.

PMS czy ciąża?

Często dochodzi do mylenia niepewnych symptomów ciąży z objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), ponieważ są one podobne. U niektórych kobiet bóle podbrzusza oraz zwiększona wrażliwość piersi są normalnymi dolegliwościami w czasie miesiączki. Zrozumiałe jest, że w takich przypadkach subtelne symptomy wczesnej ciąży nie są dostrzegane albo są błędnie interpretowane. 

 Wiele z opisanych zjawisk może być również wywołanych między innymi stresem, nieregularnym rytmem dobowym lub silnym obciążeniem psychicznym. Ostre choroby, choroby przewlekłe lub początkowa infekcja to kolejne możliwe przyczyny tego, że organizm zachowuje się inaczej. Dlatego bardzo wczesne symptomy ciąży nie są wiarygodnym źródłem informacji.

Prawdopodobne objawy ciąży

Im bardziej zaawansowana ciąża, tym wyraźniejsze są sygnały wysyłane przez organizm. Kobiety, które pierwsze oznaki ciąży tłumaczyły stresującą pracą lub infekcją przewodu pokarmowego, mogą teraz stać się podejrzliwe. 

Dla większości kobiet brak miesiączki jest wyraźnym objawem ciąży. Jednak i to nie daje stuprocentowej pewności. Stres, zmiana diety, silne obciążenie fizyczne lub psychiczne również mogą zakłócić cykl. Kobiety, które codziennie mierzą temperaturę ciała, mogą wykorzystać to jako dodatkową wskazówkę. Tak zwaną podstawową temperaturę ciała mierzy się natychmiast po wstaniu, na czczo oraz przed podjęciem wysiłku fizycznego. Podwyższona temperatura podstawowa utrzymująca się przez co najmniej 18 dni po owulacji może być objawem ciąży. Temperatura nie jest jednak odpowiednim wskaźnikiem, jeśli nie ma możliwości porównania wyników z indywidualnymi pomiarami.  

Zewnętrznym objawem rozpoczynającej się ciąży, u większości kobiet, jest zmiana koloru sutków. Ciemniejsze brodawki, spowodowane zwiększoną pigmentacją, widoczne są już po kilku tygodniach. Ciemne przebarwienia skórne mogą również pojawić się na udach, pachach, szyi, twarzy, znamionach i bliznach. 

Inną charakterystyczną oznaką jest linea negra. Tak nazywa się ciemną linię między pępkiem a kością łonową, która występuje u dziewięciu na dziesięć ciężarnych. Przyczyną powstawania linea negra jest zwiększenie ilości melaniny − pigmentu w ciele. „Czarna linia” niekoniecznie musi być czarna. Wszystkie odcienie od żółtawego, jasnobrązowego do intensywnego ciemnobrązowego są w zupełności normalne. Linea negra pojawia się stosunkowo późno, bo od 18. tygodnia ciąży.

Duże zmiany można zaobserwować w macicy, która w pełni przygotowuje się do rozwoju zarodka. Prawdopodobne objawy ciąży, takie jak powiększenie macicy i stwardnienie szyjki macicy wraz z utworzeniem czopu śluzowego, można określić tylko za pomocą badania ginekologicznego. Innym wskazaniem na ciążę jest poziom hormonu hCG we krwi lub moczu kobiety. Hormon ten jest wytwarzany zaraz po zagnieżdżeniu komórki jajowej w macicy. Można go zbadać na różne sposoby: 

• z krwi: 6 do 9 dni po zapłodnieniu, poprzez badanie lekarskie, 
• z moczu: około 14 dni po zapłodnieniu, za pomocą testu ciążowego. 

Wszystkie testy ciążowe z apteki lub drogerii reagują na hormon hCG. Jednak w zależności od czułości testu oraz momentu, w którym test jest wykonywany, może dać on wynik ujemny, nawet jeśli jesteś w ciąży. 

Wskazówka: Wynik testu jest negatywny, ale mimo to nadal myślisz, że jesteś w ciąży? Pewność da badanie ginekologiczne − lekarze dysponują znacznie dokładniejszymi metodami.

Pewne objawy ciąży

Jednym z najpiękniejszych momentów ciąży dla starających się o dziecko rodziców często jest badanie USG, gdy pierwszy raz widzą zarodek i worek owodniowy. Już od piątego tygodnia ciąży (5. tc) na zdjęciu USG widać ciemną plamkę (owodnię) z jasnym punktem wewnątrz (zarodkiem, który jest w tym momencie wielkości nasiona).  

Od siódmego tygodnia ciąży (7. tc) za pomocą USG można przedstawić rytm bicia serca płodu – dla przyszłych rodziców jest to kolejne ekscytujące doświadczenie. Im większe dziecko, tym wyraźniejsze są sygnały. Bardzo zauważalny jest zwiększający się obwód brzucha i przyrost masy ciała matki od trzeciego, a najpóźniej od piątego miesiąca ciąży. W późniejszym okresie ciąży można również wyczuć przez ścianę jamy brzusznej matki ruchy dziecka oraz części jego ciała.

Niepokojące objawy ciąży

Od momentu zapłodnienia komórki jajowej organizm matki stara się jak najlepiej przygotować do rozwoju dziecka. Ciąża wpływa na cały organizm i w różnych jego miejscach mogą pojawić się nowe symptomy.  

Oznaki ciąży mogą się bardzo różnić pod względem rodzaju, ilości, częstotliwości, intensywności i czasu trwania. Można jednak wyróżnić pewne niepokojące objawy, które wskazują na problemy podczas ciąży lub chorobę. Zaliczamy do nich: 

• silny ból głowy, który trwa dłużej niż cztery godziny, 
• zaburzenia widzenia, które utrzymują się przez dłuższy czas, takie jak rozmazany/podwójny obraz lub migoczące plamki światła przed oczami,  
• kłucie w brzuchu, które pojawia się nagle i bardzo gwałtownie w górnej lub środkowej części brzucha, 
• nagły wzrost masy ciała (o ponad dwa kilogramy), którego nie można wytłumaczyć dietą i obrzękami dłoni i stóp (jako zjawiskiem towarzyszącym), 
• obfite krwawienie z pochwy, któremu może towarzyszyć silny ból podbrzusza, 
• brak ruchów dziecka przez 24 do 36 godzin (poza długą fazą snu dziecka) od 23. tygodnia ciąży, 
• długotrwała, wysoka gorączka powyżej 37,5°C, 
• zawroty głowy i omdlenia, które nie ustępują, 
• swędzenie całego ciała. 

Takie objawy mogą wskazywać, że w organizmie matki, dziecka lub w przebiegu ciąży występują nieprawidłowości. Niektóre choroby ciążowe, takie jak stan przedrzucawkowy i niebezpieczna rzucawka (która może się z niej rozwinąć (napady drgawek w mózgu, które są bardzo szkodliwe dla matki i dziecka)) można wcześnie rozpoznać i leczyć dzięki zwróceniu uwagi na niepokojące objawy ciąży. 

Dlaczego warto znać objawy ciąży?

Bez pomocy lekarza odpowiedź na pytanie „Czy jestem w ciąży?” może przypominać zgadywanki. Pierwsze objawy, które wysyła ciało przyszłej mamy jeszcze przed wykonaniem testu ciążowego, są bardzo delikatne i niejednoznaczne. Dlatego poszerzenie swojej wiedzy o licznych objawach ciąży, ich cechach i czasie trwania może być przydatne. 

Nie wszystkie kobiety, uzasadniając nietypowe dla siebie objawy fizyczne, pomyślą o ciąży. Dużo bardziej prawdopodobne wydadzą się im stres, infekcja czy zbliżająca się miesiączka. Z drugiej strony istnieją kobiety czekające z utęsknieniem na to, aż zajdą w ciążę i zostaną mamami. Z radości oczekiwania mogą rozpoznawać ciążę tam, gdzie jej nie ma. Jest wiele objawów ciąży, za pomocą których organizm sygnalizuje, że trwają intensywne przygotowania do rozwoju nowego życia – warto poznać je wszystkie. 

Skąd biorą się objawy ciąży?

Przyczyną zmian w organizmie jest hormon ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej, w skrócie hCG. Odpowiada on za utrzymanie ciąży oraz inicjuje wszystkie niezbędne procesy w organizmie. Produkcja hormonu rozpoczyna się w momencie zagnieżdżenia się zapłodnionego jajeczka w błonie śluzowej macicy. Początkowo za produkcję odpowiedzialna jest zewnętrzna komórka rozrodcza komórki jajowej. Gdy tylko z komórki rozrodczej uformuje się łożysko, przejmuje ono dalszą kontrolę nad zmianami hormonalnymi. 

Hormon hCG wpływa również na inne hormony, zwłaszcza estrogen i progesteron, których zmiany również mają wpływ na organizm. Hormony działają nie tylko w macicy, na przykład podczas budowy błony śluzowej, lecz krwioobiegiem dostają się też do innych miejsc. W ten sposób sygnał dociera do piersi przygotowujących się do karmienia, ale także do przewodu pokarmowego czy skóry, co powoduje nudności, nadmierny apetyt i wypryski.

Brak objawów

Jeśli nie występują typowe objawy ciąży, nie zawsze musi to oznaczać problem. Niektóre kobiety zauważają u siebie bardzo wiele z opisanych objawów, podczas gdy u innych występuje tylko kilka z nich. Intensywność poszczególnych objawów również może się różnić. Każda kobieta, każde ciało i każda ciąża są inne. Dlatego występowanie i postrzeganie objawów ciąży może się znacząco różnić. 

Są ciąże, w których przyszła mama nie obserwuje, poza brakiem miesiączki, innych typowych objawów ciąży, takich jak nudności, zwiększone łaknienie czy ucisk w klatce piersiowej. Nie ma to jednak wpływu na przebieg ciąży, rozwój ani zdrowie dziecka. 

Wskazówka: Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące braku objawów ciąży, skontaktuj się ze swoim lekarzem. Może on udzielić kompleksowych porad i sprawdzić, czy obawy są uzasadnione czy nie.

Wskazówki dotyczące typowych objawów ciąży

Ciąża jest ogromnym wysiłkiem dla organizmu – dziecko musi rozwinąć się z zapłodnionej komórki jajowej w ciągu 40 tygodni poprzedzających poród. Zrozumiałe jest więc, że u matki mogą pojawić się różne dolegliwości.  

Poniższe wskazówki, przede wszystkim te dotyczące odżywiania w czasie ciąży, pomogą wspierać organizm do momentu narodzin dziecka oraz później, a także zmniejszyć złe samopoczucie. 

• Regularne małe posiłki ograniczają spadek poziomu cukru we krwi. Zapobiega to napadom głodu, zgadze i zawrotom głowy. A gdy dziecko rośnie, małe porcje są łatwiejsze do strawienia ze względu na brak miejsca w żołądku. 
• Żywność przetworzona (taka jak gotowe posiłki lub słodycze) zwykle zawiera dużo tłuszczu i cukrów prostych, które powodują gwałtowny wzrost poziomu cukru we krwi, a następnie jego równie szybki spadek. Dlatego należy zastąpić ją nieprzetworzoną lub przetworzoną w niewielkim stopniu żywnością, taką jak warzywa, owoce czy pieczywo pełnoziarniste. 
• Żywność zawierająca dużą ilość błonnika (zboża, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona) zapewnia sprawną pracę jelit i zapobiega problemom trawiennym. 
• Tłuste, ostre lub ciężkie potrawy obciążają żołądek i mogą powodować zgagę, zaparcia lub biegunkę, dlatego należy ich unikać. 
• W razie potrzeby suplementy wspomagają zaopatrywanie organizmu matki i dziecka w składniki odżywcze, m.in. w kwas foliowy, witaminy z grupy B, wapń, magnez i żelazo. Odpowiednie zaopatrzenie w substancje jest ważne dla zdrowego rozwoju dziecka. Stosowanie suplementów diety powinnaś zdecydowanie omówić ze swoim ginekologiem. 
• Kobiety w ciąży są bardziej podatne na stany zapalne dziąseł i przyzębia, ze względu na zmianę pH w jamie ustnej wywołaną przez hCG. Dlatego podczas ciąży ważne są odpowiednia pielęgnacja  jamy ustnej  i regularne wizyty u dentysty. 
• W przypadku bezsenności i niepokoju w naturalny sposób pomogą herbatki ziołowe, ciepłe mleko z miodem, kąpiele i ćwiczenia relaksacyjne. 
• Wystarczająca ilość ruchu, najlepiej na świeżym powietrzu (np. spacery lub joga dla ciężarnych), zapewniają dotlenienie, poprawiają krążenie, wspomagają pracę układu pokarmowego i pomagają w problemach ze snem. 
• Masuj swoje nogi, rozciągaj je, częściej trzymaj je w górze i rozpieszczaj naprzemiennymi prysznicami w ciepłej i chłodnej wodzie. Pomoże to zapobiegać uczuciu ciężkich nóg, zatrzymywaniu wody i żylakom, które w czasie ciąży mogą rozwijać się szybciej ze względu na zwiększoną objętość krwi i luźną tkankę. 
• Stosuj masaże oraz ewentualnie specjalne produkty, aby zapobiec rozstępom.

Kiedy objawy ciąży ustępują?

Większość objawów ciąży ustępuje stopniowo wraz z postępowaniem ciąży. Bardzo nieprzyjemne i niepewne objawy, takie jak problemy z trawieniem lub silne zmęczenie, mijają, gdy organizm przyzwyczaja się do nowej sytuacji. Po silnym wzroście hormonu hCG powraca równowaga hormonalna. Ma to zwykle miejsce w trzecim miesiącu ciąży, między 9. a 16. tc. Niektóre objawy ciąży, takie jak linea negra lub ciemniejsza pigmentacja sutków, utrzymują się przez cały okres ciąży i znikają dopiero po porodzie. 

Niektóre kobiety czują się zaniepokojone ustaniem objawów, ponieważ przyzwyczajają się do nich i postrzegają je jako znak, że z dzieckiem jest wszystko w porządku. Jest to całkiem normalne, że większość objawów ciąży stopniowo ustaje. W przypadku niektórych kobiet dzieje się to w ciągu kilku dni. Znikanie i ponowne pojawianie się objawów ciąży w większości przypadków również nie jest powodem do niepokoju. Często chwilowo powracają zaburzenia trawienia, zwiększone parcie na pęcherz, zmiany skóry i włosów, wahania nastroju lub silne zmęczenie.

Dziennik ciąży

Niektórym kobietom w ciąży pomaga prowadzenie dziennika ciąży i odnotowywanie w nim pojawiających się u nich objawów. Ułatwia to zrozumienie, jak długo utrzymuje się dany objaw i czy jego przebieg budzi obawy. Zamiast popadać w lęk, lepiej świadomie poświęcić czas na relaks. Ciąża może być bardzo stresująca i wyczerpująca, zwłaszcza gdy środowisko społeczne i zawodowe wywierają presję. 

Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub obawy, jeśli czujesz się niepewnie lub nieswojo, zwróć się do kompetentnej osoby, której ufasz, takiej jak ginekolog lub położna. Specjaliści znają objawy, na które należy zwrócić uwagę, udzielają pomocy i wiedzą, jak postępować w sytuacjach kryzysowych. Nawet jeśli w niektórych sytuacjach trudno jest zachować spokój, nie daj się wyprowadzić z równowagi i słuchaj swojej intuicji – w końcu dobrze znasz swoje ciało i ciążę, i to Ty decydujesz, kiedy zasięgnąć profesjonalnej porady.