Nietolerancja fruktozy u dzieci: kiedy fruktoza powoduje ból brzucha

• W jakich produktach występuje fruktoza?
• Wrodzona nietolerancja fruktozy
• Nabyta nietolerancja fruktozy
• Porady żywieniowe w przypadku nabytej nietolerancji fruktozy
• Diagnoza nietolerancji fruktozy

Nietolerancja fruktozy może prowadzić do bólu brzucha, wzdęć, a nawet biegunki: dzieci zmagające się z tą przypadłością nie tolerują fruktozy nawet w małych ilościach. Z reguły mogą one spożywać jedynie niewiele owoców i warzyw. Należy ograniczać także inne produkty, takie jak cukier, miód oraz zawierające je artykuły spożywcze.

Fruktoza to cukier prosty, który jest wchłaniany w jelicie, a następnie ulega metabolizmowi. Do trawienia fruktozy w jelicie niezbędne jest białko transportowe GLUT-5. Mechanizm transportu fruktozy jest ograniczony u wszystkich ludzi. To sprawia, że nawet u zdrowych osób mogą wystąpić problemy trawienne, takie jak wzdęcia, nieregularne stolce, biegunka czy zaparcia, jeśli spożywają zbyt dużo fruktozy na raz.

W jakich produktach występuje fruktoza?

• Fruktoza występuje w różnych stężeniach, głównie w owocach. Owoce o dużej zawartości fruktozy to jabłka, gruszki, mango, winogrona oraz suszone owoce. Dojrzałe owoce mają więcej tego cukru prostego niż niedojrzałe. Z kolei mandarynki, morele i papaje zawierają mniej fruktozy. Wyjątkowo mało znajduje się jej w awokado, zielonych warzywach liściastych, cukinii i ziemniakach.
• Miód zwykle zawiera więcej fruktozy niż glukozy. Im dłużej miód przechowywany jest w formie płynnej, tym wyższa jest w nim zawartość fruktozy.
• Błonnik inulina, który występuje w roślinach i jest dodawany do wielu produktów, również zawiera fruktozę.
• W cukrze spożywczym znajduje się nie tylko glukoza, ale także fruktoza.
• Słodycze oprócz innych rodzajów cukru mogą zawierać również fruktozę.

Wiele różnych gotowych produktów, takich jak ciasta, herbatniki, ketchup, ogórki kiszone czy napoje, także ma w składzie fruktozę.

Wrodzona nietolerancja fruktozy

Nietolerancja fruktozy może być wrodzona. U dzieci z wrodzoną nietolerancją fruktozy objawy występują po przestawieniu na pokarmy uzupełniające. W przypadku tej choroby dziedzicznej fruktoza nie jest w ogóle tolerowana. Z powodu defektu enzymatycznego organizm nie jest w stanie w pełni rozłożyć fruktozy. Dlatego też fruktozę należy całkowicie wyeliminować z diety, w przeciwnym razie może ona zagrażać życiu. Szczególnie niebezpieczne jest uszkodzenie narządów, zwłaszcza wątroby. U niemowląt prowadzi to do zaburzeń rozwojowych, którym można w miarę możliwości zapobiec poprzez wczesną diagnozę postawioną przez pediatrę.

Nabyta nietolerancja fruktozy

Nabyta nietolerancja fruktozy, która występuje znacznie częściej niż dziedziczna, jest zaburzeniem wchłaniania, co oznacza, że ​​fruktoza jest słabo przyswajana. Nie jest to więc zaburzenie metaboliczne, jak w przypadku wrodzonej nietolerancji fruktozy. Nabyta nietolerancja fruktozy może pojawić się nawet w okresie dojrzewania lub dorosłości. Tolerowana ilość fruktozy różni się w zależności od osoby. Ta forma nietolerancji fruktozy również nie powinna być lekceważona, ponieważ powoduje uszkodzenie błony śluzowej jelit, a w najgorszym przypadku może prowadzić do innych nietolerancji, takich jak nietolerancja laktozy.

Porady żywieniowe w przypadku nabytej nietolerancji fruktozy

• W tabeli produktów spożywczych sprawdzisz zawartość fruktozy w określonych produktach. Wybieraj owoce, warzywa oraz inne produkty o niskiej zawartości fruktozy.
• Pamiętaj, że leki również mogą zawierać fruktozę. W razie wątpliwości zapytaj farmaceutę.
• Unikaj syropu kukurydzianego oraz syropu z agawy.
• Nie spożywaj substytutów cukru, takich jak sorbitol i ksylitol. Ograniczają one wchłanianie fruktozy w jelitach.
• Maltoza, czyli cukier słodowy, oraz substancje słodzące, takie jak te znajdujące się w produktach zero i light, są dozwolone.
• Glukoza, czyli cukier gronowy, bywa pomocna, ponieważ osoby z nietolerancją fruktozy czasami lepiej ją tolerują.
• Jeśli do produktów z fruktozą spożywasz tłuszcz i/lub białko, będą one łatwiejsze do strawienia.
• Na deser podawaj owoce w połączeniu z twarogiem. Warzywa możesz przygotowywać z niewielką ilością oleju roślinnego.
• Rodzice, zwłaszcza w przypadku małych dzieci, muszą zawsze uważać na to, co jedzą one poza domem. Warto, aby dzieci od najmłodszych lat wiedziały, co powoduje ból brzucha, a co nie.

Diagnoza nietolerancji fruktozy

Jeśli podejrzewasz u siebie lub swojego dziecka nietolerancję niektórych produktów, możesz założyć dzienniczek żywieniowy, aby dokumentować posiłki i samopoczucie dziecka. Jednakże wiarygodną diagnozę może postawić wyłącznie pediatra lub, w przypadku osób dorosłych, lekarz rodzinny za pomocą testu oddechowego. Polega on na wypiciu szklanki wody z dodatkiem fruktozy. Następnie mierzy się zawartość wodoru podczas wydechu. Jeśli lekarz zdiagnozuje nietolerancję, przedstawi plan żywieniowy lub wystawi skierowanie do dietetyka.